Bijenwerk 2014 mei/juni
In deze uitgave van Bijenwerk aandacht voor o.a.:
- warm voorjaar bespoedigt zwermdrift;
- voorjaarshoning? zorg voor voldoende reserve voedsel!
- makkelijk honing afnemen?
- doorbreek de groeispiraal van bijen en mijten;
- kunstzwermen? een extra kans om mijten te elimineren;
- kopzorgen over uw nieuwe koninginnen? Geduld is een schone zaak!
- raatvernieuwing draagt bij aan vitale volken.
Geen winter, wel een mooi voorjaar
Het voorjaar was vroeg en warm. De meeste planten, zoals bijvoorbeeld de meidoorn bloeide volgens www.natuurbericht.nl een maand vroeger dan voorgaande jaren.
 |
 |
De bijenvolken maakten in maart en april een stormachtige groei door en in de tweede helft van april werden al de eerste natuurzwermen gemeld.
Op onze historische Koninginnedag 30 april gaven sommige weilanden een pluizig beeld vanwege de uitgebloeide paardenbloemen. In combinatie met de bloei van de meidoorn was het voor de ervaren imkers duidelijk dat de voorjaarsdracht ten einde was.
In de eerste week van mei kon de balans van het voorjaar van 2014 worden opgemaakt. Er kon geslingerd worden, de meeste imkers konden tevreden terug kijken op een goede voorjaarsdracht.
Zijn de voedselvoorraden nog voldoende?
Hou in mei de voedselreserves in de volken - zeker indien de honing is afgenomen - goed in de gaten en geef ze zo nodig extra voeding in de vorm van een pak apifonda. Het terug hangen van eerder uitgenomen voerramen met wintervoer is natuurlijk ook een optie. Dit voer benutten ze alleen bij slecht vliegweer of bij uitblijvende dracht. Wees niet bang voor opslag van suikerdeeg of wintervoer in de honingkamers, dit doen ze in deze tijd van het jaar niet! Overigens wel indien je te veel suikerwater zou voeren, want vloeibaar voer zien de bijen wel degelijk als drachtbron.
Vermijd voedseltekorten, honger schaadt de gezonde groei van larven! In het ergste geval leidt honger tot kannibalisme van broed.
Honing afnemen zonder afvegen of afstoten van bijen?
Probeer eens een bijenuitlaat te plaatsen in het voergat van uw dekplank en plaats uw volle verzegelde honingbak op deze dekplank. Sluit de honingbak af met een andere dekplank of folie. De bijen zullen binnen 24 uur de volle honingbak via de uitlaat verlaten. Ze nemen hun intrek in de broedruimte. U kunt de bak zonder vegen of afslaan mee naar huis nemen.
Vooral in de zomer als de dracht helemaal afgelopen is, voorkomt dit veel roverij.
Blijkbaar hebben ze in China ook wel eens last van rovende bijen, zie dit komische You Tube filmpje
Op deze 'uitlaat-dekplank' moet de volle honingkamer nog teruggeplaatst worden, de onderste honingkamer is pas 50% gevuld en blijft nog staan.
Groeispiraal van volken en varroa's doorbreken?
Bent u de controles op belegde doppen en het nauwgezet weg breken van doppen beu, dan is de maand mei bij uitstek de maand om kunstzwermen te maken of natuurzwermen te laten afkomen.
In de video van Dr. Liebig wordt uitleg gegeven over het zwermgebeuren en het zoeken naar belegde doppen via de kiepmethode. Daarnaast laat hij zien hoe nauwgezet en efficiënt de doppen weg genomen kunnen worden.
De explosieve groei van de volken leidt vrijwel automatisch - indien de imker niet ingrijpt - tot voor- en eventueel nazwermen. Deze spiraal kan doorbroken worden door het maken van broedafleggers (eventueel met belegde zwermcellen) of door het maken van kunstzwermen.
De groei van het broednest faciliteert overigens ook de groei van de mijtenpopulatie. Zorg er daarom voor dat er permanent 1 of 2 bouwramen aan de buitenkant van het broednest in de bovenste broedkamer aanwezig zijn (positie 2 en/of 9). De vermeerdering vindt dan met name in deze raten plaats vanwege de aantrekkelijkheid van darrenbroed (factor 10 aantrekkelijker dan werksterbroed). Indien de gesloten darrenraten tijdig worden uitgesneden, vangt u 40% van de mijten weg. Hiermee wordt de groeispiraal van de mijten al in het voorjaar naar beneden bijgesteld.
Kunstzwermen bieden een extra kans op bestrijding van de mijt
Tijdens het maken van een veger of een vlieger heeft u een extra kans om de mijten te bestrijden. Na behandeling biedt u de nieuwe volken een schone start.
Bij het maken van de veger bewaart u de oude moer in een kluisje. Ondertussen worden de opzittende bijen van de ramen geveegd of afgeslagen in een korf, kieps of emmer. Deze bijen kunt u vervolgens behandelen met ca 20 ml oxaalzuur of Hive Clean (bevat ook o.a. oxaalzuur). Na het overgieten van de bijen in de kast, korf of TopBarHive kunt u de moer bijvoegen of vooraf de moer in een kluisje met suikerdeeg (zonder sluitclipje!) aan de bovenkant van de ramen hangen.
Deze behandeling kunt u natuurlijk ook toepassen op natuurzwermen of schudzwermen.
Bij het maken van een vlieger kunt u tot een week na het maken van de vlieger, de vlieger behandelen met oxaalzuur, vanwege het nog ontbreken van gesloten broed.
Bij het maken van kunstzwermen heeft u ook te maken met een broedgedeelte met bijen echter zonder overjarige moer. Een maand na het maken van de kunstzwerm is al het broed uitgelopen en is er nog geen gesloten broed aanwezig van de jonge, nieuwe koningin. Dit is precies het moment waarop u weer oxaalzuur kunt toepassen.
Mocht u vanwege dracht en de aanwezigheid van de honingbakken geen oxaalzuur willen en kunnen toepassen, dan is het meegeven van een bouwraam met open broed in de veger en vlieger een uitstekende biotechnische manier om de mijten weg te vangen. Volgens Dr. Liebig vangt u met het bouwraam met open broed in een kunstzwerm zonder ander broed ca 80% van de mijten weg.
Vooral een schone start van nieuwe volken met een jonge koningin is belangrijk. Zonder bestrijding van de mijten, zullen de mijten massaal het eerste broed van de jonge moer belagen en virussen overdragen op de jonge bijen.
Koninginnen stellen ons in mei en in juni vaak voor de nodige uitdagingen!
 |
 |
 |
 |
Ieder jaar worstelen vele beginnende, maar ook meer ervaren imkers met de juiste beoordeling van de moergoedheid van hun volken. De kunstzwermen zijn gemaakt, na 13 dagen zijn de doppen gebroken en zijn er een paar moertjes losgelaten in de volken.
In dit YouTube filmpje wordt op 5 mei een jonge F1-redcelmoer bevrijd
Vaak kunnen we ons geduld niet bewaren en willen we twee weken na de geboorte van de nieuwe moer haar legcapaciteiten al beoordelen. Dat is te vroeg!
Zie de website Imkerpedia voor meer informatie over het bevruchtingsteken
De bruidsvlucht van de jonge moer is te volgen op het YouTube filmpje.
In kleine bevruchtingskastjes zijn de eerste eitjes 2 weken na de geboorte van de jonge moer voor een geoefend oog vaak nog wel te herkennen, maar in grote volken zijn deze eerste eitjes eenvoudigweg niet te vinden. Soms wacht de nieuwe moer ook met haar eerste eilegproductie tot het broed van haar voorgangster is uitgelopen. Kijk dus niet eerder dan 3 weken na de geboorte van de nieuwe moer in uw volken. Vindt u geen eitjes, geen zorgen. Wacht nog een week en kijk dan nog eens.
Vindt u dan geen eitjes, neem dan de "lakmoesproef" en hangt een gemerkt raam met open broed uit een ander volk in dit volk. 4 Dagen later kunt u checken op de aanwezigheid van redcellen op dit gemerkte raam. Geen redcellen? De jonge moer is dan gewoon aanwezig.
De jonge moer heeft ongeveer 4 weken de tijd om zich te laten bevruchten. Aanhoudende kou kan roet in het eten gooien. Indien de moer niet bevrucht wordt, zal ze uiteindelijk toch aan de leg gaan als darrenbroedige moer. Ze heeft wel een mooi legpatroon, echter er vormt zich uitsluitend bultbroed vanwege de onbevruchte eitjes. Deze moer dient door een bevrucht reservemoertje vervangen te worden. Via een kluisje met suikerdeeg in de opening kan zij ingevoerd worden nadat de onbevruchte, leggende moer is weg genomen.
Indien de moer door regen of wind of door een toevallige ontmoeting met een hongerige zwaluw niet thuis komt van haar bevruchtingsvlucht, dan zullen enige weken later enige tientallen werksters onbevruchte eitjes gaan leggen. Het legpatroon is willekeurig, eitjes zitten vaak tegen de zijkant van de celwand en meerdere eitjes per cel zijn illustratief voor eileggende werksters. Aan dit fenomeen is weinig te corrigeren. De eileggende werksters dulden geen nieuwe ingevoerde koningin.
Staan er andere volken in de directe omgeving, sla dan alle bijen op grote afstand van de oorspronkelijk plaats van de kast af. De bijen zullen zich in bedelen bij de buurvolken. De nog niet georiënteerde eileggende werksters blijven in een kluitje achter op de grond.
Soms legt een jonge moer wel eens 2 eitjes op de bodem van een cel, ze moet het vak nog leren. Verwar dit verschijnsel niet met eileggende werksters. Door dit verschijnsel te herkennen is de juiste diagnose snel gesteld. Het komt vanzelf goed.
Wist u dat volken met jonge moeren een sleutel vormen voor een goede overwintering?
Raatvernieuwing in uw volken
Zodra uw volken de zwermperiode achter de rug hebben, bereidt u zich voor op de zomerdracht. In de aanloop naar de tamme kastanje- en lindedracht, voor velen de hoofddracht in Nederland, profiteren de bijen van bramen- en frambozenbloesem en witte klaver.
Tijdens deze periode kunt u een herschikking doen van uw ratenbestand. In het voorjaar heeft u al een tweede broedkamer met 80% nieuwe kunstraat gegeven en mogelijk bestond de tweede honingkamer ook uit grotendeels kunstraat. De herschikking bestaat uit het verhuizen van oude, donkere broedkamerramen naar de onderste broedkamer.
Het volk is nu in volle omvang en de zomerse temperaturen maken deze omzetting van ramen mogelijk. Hang dus alle oude ramen in de onderste broedkamer. Deze maatregel is al gericht op de komende uitwintering van maart 2015. In de eerste week van maart kunt u namelijk in heel veel gevallen de onderste broedkamer met de oude ramen bijenvrij weg nemen.
Door een integrale bestrijding van de mijten en veel raatvernieuwing houdt u de virusdruk in uw volken laag en houdt u de volken vitaal en gezond.